EU
Skip to content

OPIEKUJESZ SIĘ
OSOBĄ NIESAMODZIELNĄ?

Potrzebujesz wsparcia?

Doradcy opieki
Pielęgniarki
Fizjoterapeuty
Psychologa

Baza Wiedzy


Ubezwłasnowolnienie

Ubezwłasnowolnienie jest wyrazem troski, pomocy i opieki wobec osób, które nie potrafią same się o siebie zatroszczyć, pomóc sobie i zaopiekować sobą.

Ubezwłasnowolnienie to m.in.: nieposiadanie prawa wyborczego,  oraz niemożność wypowiadania się w referendum. Osobę ubezwłasnowolnioną pozbawia się władzy rodzicielskiej. W zakresie zaś prawa pracy różna jest sytuacja ubezwłasnowolnionego całkowicie i częściowo. Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie może nawiązać stosunku pracy. Natomiast osoba ubezwłasnowolniona częściowo może nawiązać stosunek pracy i dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jeżeli jednak ów stosunek pracy sprzeciwia się dobru osoby ubezwłasnowolnionej częściowo, jej kurator może za zezwoleniem sądu opiekuńczego taki stosunek rozwiązać. Bardzo istotnym skutkiem ubezwłasnowolnienia całkowitego jest przeniesienie na przedstawiciela ustawowego osoby ubezwłasnowolnionej prawa do decydowania w sprawach leczenia tej osoby. Jego obowiązkiem jest dbanie o zdrowie tej osoby. To właśnie opiekun wyraża za nią zgodę na operację, czy na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego.  

Ubezwłasnowolnić można - osobę upośledzoną umysłowo niezależnie od stopnia upośledzenia (głębokie, znaczne, umiarkowane, lekkie), chorych psychicznie albo cierpiących na zaburzenia psychiczne wynikające np. z pijaństwa lub narkomanii. Samo jednak upośledzenie umysłowe lub stan psychiczny danej osoby nie jest podstawą ubezwłasnowolnienia. Ubezwłasnowolnić można jedynie, gdy upośledzenie albo choroba psychiczna wpływa na niemożność lub ograniczenie kierowania przez nią swoim postępowaniem.  Po osiągnięciu przez dziecko lat trzynastu można je ubezwłasnowolnić całkowicie, a po osiągnięciu osiemnastu całkowicie lub częściowo.

Ubezwłasnowolnienie całkowite -pozbawia możliwości dokonywania czynności prawnych. Taka osoba nie może, więc np. podarować lub sprzedać swojego majątku albo jego części, nie może niczego wartościowego kupić, wynająć mieszkania, zobowiązać się do wykonania jakiegoś dzieła lub zlecenia, oświadczać swojej woli, np. w kwestii przyjęcia darowizny lub testamentu. W jej imieniu tylko rodzice, opiekun lub kurator mogą dokonać czynności, które odniosą ważne skutki prawne. Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie może sama ani przez przedstawiciela zawrzeć małżeństwa, uznać dziecka, sporządzić lub odwołać testamentu. Taka osoba samodzielnie może dokonać jedynie czynności, które są określane w ustawie jako drobne, bieżące sprawy życia codziennego; będą to np. drobne zakupy, korzystanie z drobnych usług, np. fryzjera.

Ubezwłasnowolnienie częściowe - ogranicza zdolność do pewnych czynności prawnych. Samodzielnie osoba ubezwłasnowolniona częściowo może dokonać czynności związanych z umowami powszechnie zawieranymi w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego (drobne zakupy, korzystanie z drobnych usług). Może ona podejmować działania nie będące ani zobowiązaniem (np. do wykonania jakiegoś zlecenia), ani rozporządzeniem (np. rozporządzeniem majątkiem). Może ona swobodnie bez zgody przedstawiciela ustawowego (przedstawicielem ustawowym osoby ubezwłasnowolnionej częściowo jest kurator) zarządzać swoim zarobkiem, chyba, że z ważnych powodów sąd opiekuńczy postanowi inaczej. Może ona również swobodnie rozporządzać przedmiotami majątkowymi, które przedstawiciel ustawowy oddał jej do swobodnego użytku. Większość jednak czynności prawnych dokonywanych przez osobę ubezwłasnowolnioną częściowo do swej ważności wymaga zgody przedstawiciela ustawowego. Będą to wszelkie czynności zobowiązujące i rozporządzające, czyli np.: kupno, sprzedaż (rzeczy wykraczających poza zakres drobnych bieżących spraw życia codziennego), darowizna, zlecenie, najem itd. Warto dodać, że w sprawach ważniejszych kurator będzie musiał dodatkowo uzyskać zgodę sądu opiekuńczego, np. na sprzedaż mieszkania. Ubezwłasnowolniony częściowo może zawrzeć małżeństwo. Należy podkreślić, że w przypadku osób upośledzonych umysłowo lub chorych psychicznie potrzebna jest na to zgoda sądu. Natomiast czynnościami, których ubezwłasnowolniony częściowo dokonać nie może, będą np.: sporządzenie, zmiana lub odwołanie testamentu.

Wniosek o ubezwłasnowolnienie

Wniosek taki może złożyć do sądu: małżonek osoby, która ma być ubezwłasnowolniona, jej krewni w linii prostej (rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki), rodzeństwo. Wniosek o ubezwłasnowolnienie może też złożyć prokurator.

W jakich sprawach wymagana jest zgoda sądu

Opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach. Opiekun powinien przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach wysłuchać pozostającego pod opieką, jeżeli pozwala na to jego rozwój umysłowy i stan zdrowia oraz uwzględniać w miarę możności jego rozsądne życzenia.

Przykładowo zgody sądu będą wymagały następującego rodzaju sprawy:

  • dokonanie zabiegu lekarskiego,
  • umieszczenie w placówce pomocy społecznej, w szpitalu,
  • zaciąganie, udzielanie pożyczek,
  • dokonanie darowizn,
  • odrzucenie spadku lub zrzeczenie się dziedziczenia,
  • zbycie, obciążenie nieruchomości należącej do podopiecznego lub nabycie nieruchomości na jego rzecz,
  • podjęcie gotówki z rachunku bankowego.

Jakie obowiązki ma opiekun lub kurator osoby ubezwłasnowolnionej:

  • pieczę nad osobą ubezwłasnowolnioną - opiekun musi zadbać, aby osoba miała środki do życia, aby miała zapewnioną opiekę lekarską, aby nie stwarzała zagrożenia dla innych osób, opiekun może starać się o umieszczenie, w razie konieczności, osoby ubezwłasnowolnionej w odpowiedniej placówce, np. szpitalu, domu pomocy społecznej
  • zarząd nad jego majątkiem - dbanie o majątek, m.in. sporządzenie inwentarza majątku ubezwłasnowolnionego i przedstawienie go sądowi.
  • reprezentuje go wobec osób trzecich - zastępowanie osoby będącej pod opieką w dokonywaniu czynności prawnych, składaniu oświadczeń woli.

Ubezwłasnowolnienie - Kodeks postępowania cywilnego.

Dziennik Ustaw -Dz.U.2020.1575 - Akt obowiązujący. Art.  544-560.

12 3333 216 691 444 994 Infolinia od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-16:00. Polityka prywatności

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI

w celu omówienia spotkania lub pytań dotyczących projektu

directory.elements.contact.success.title

directory.elements.contact.success.description

directory.elements.contact.errors.title

directory.elements.contact.errors.description
    Wyrażam zgodę na przetwarzanie podanych przeze mnie danych osobowych przez Cmedica z siedzibą w Wiśniowej w celu realizacji zgłoszenia dokonanego za pośrednictwem formularza kontaktowego.

    Adres do korespodencji
    Władysława Kus w spadku,
    32 - 412 Wiśniowa 449

    Adres do E-mail
    centrum@cmedica.pl